büyük han

lefkoşa surlar içinde selimiye camii'ne'ne 250 metre mesafede eski adı buğday pazarı olan asmaaltı bölgesinde bulunan handır.

adadaki Türk mimari eserlerinin en başta gelenlerindendir.

Kıbrıs fethinin arkasından buraya tayin edilen ilk Türk beylerbeyi olan Muzaffer Paşa tarafından mimar bostan'a 1572 tarihine doğru yaptırıldığı ileri sürülmektedir. anadolu'daki alâiye (alanya) ile kıbrıs arasında yapılan ticarette tüccarlar bu handa konakladıklarından buraya alâiyeliler hanı denildiği gibi o zaman anadolu'nun güney kıyıları karaman eyaleti sayıldığı için karamanlılar hanı da denilmiştir. 18. yüzyıl ortalarında lefkoşa'da yaşayan rahip mariti şöyle diyor; ''muzaffer paşa tarafından yaptırılan, girişi beş antik mermerden olup, ortasındaki iç bahçeyi çevreleyen odaları bulunan bu han, kıbrıslılardan alınan vergilerle yaptırılmıştır. binanın orijinalinden geriye, oldukça ilginç sekizgen taş bacalar kalmıştır. bu kıbrıs binasında, ortaçağdan kalma en sıra dışı özellikleri en iyi şekilde hanın güney batı köşesinden gözlemleyebiliriz".

2002 yılında oral andız tarafından hazırlanan bir proje ile kültür ve turizm amaçlı kullanılmaya başlanmıştır.

İngiliz yönetiminde bir dönem hapishane olarak kullanıldı.

dünden bugüne büyük han:

1572 - 1878 Osmanlı Dönemi'nde konaklama yeri

1878 - 1895 İngiliz Yönetimince Lefkoşa Merkez Hapishanesi

1901- 1925 Konaklama Yeri

1947- 1962 Fakir ailelere oda oda kiralanmak suretiyle, onlar tarafından kullanılmıştır.

1963 - 1967 1963 yılı başlarında Kıbrıs Cumhuriyeti Eski Eserler Dairesi tarafından restorasyon
çalışmaları başlatılmış fakat 1963 Kıbrıs hadiselerinin başlaması sonucu yarım kalmıştır.
Planlama İnşaat Dairesi tarafından ambar olarak kullanılmıştır.

1972 - 1973 Şehircilik Dairesi tarafından kullanılmıştır.

1982 - 1995 1982 yılı sonunda Vakıflar İdaresi, Eski Eserler ve Müzeler Dairesi ile Alman Büyükelçiliği
katkısı ile restorasyon çalışmaları yeniden başlatılmıştır. 1982 yılından sonra mali kaynak yetersizliği nedeniyle zaman zaman
ara verilen restorasyon çalışmaları, 1995 yılında T.C. Yardım Heyetinin sağladığı finansmanla Vakıflar İdaresi, T.C.
Yardım Heyeti ile Eski Eserler ve Müzeler Dairesi'nin işbirliği ile yeniden başlatılmıştır.

1995 - 2002 1995 yılında, T.C. Yardım Heyeti, Vakıflar İdaresi ile Eski Eserler ve Müzeler Dairesi işbirliğinde başlatılan,
iç mekanlarla dış dükkanların restorasyonu 2002 yılında tamamlanmış böylece Büyük Han, proje amaçlarına uygun olarak
Kıbrıs Türk Halk Sanatlarının üretilip satıldığı bir Kültür Merkezi olarak halkın kullanımına ve turizm sektörüne kazandırılmıştır.