lambousa

Antik yazarlardan Homeros, lambousa kentinin, M.Ö 1200 yıllarına doğru Troya savaşından dönen Akalar tarafından Salamis ve Baf kentleriyle birlikte kurulduğunu yazmıştır. Kapadokya doğumlu olan Strabon ise M.Ö 1200 yıllarına doğru Pelopones yarımadasındaki Lakonya kralı Praxander önderliğinde kurulduğunu belirtmiştir.

Kentin kuruluşuna ilişkin diğer bir söylenti ise M.Ö VII. yüzyılda Tir (Sur) kralı Belus tarafından bir Fenike Kolonisi olarak kurulduğu doğrultusundadır. lambousa kenti Roma Dönemi'nin sonu, erken Hristiyanlık ve Bizans Dönemleri'nde şimdiki deniz kıyısındaki yerine kaydırılarak zenginlikten dolayı parlak anlamına gelen Lambousa adı verilmiştir. Kentin M.S VII. yüzyıldaki arap akınları veya yer sarsıntıları ile tahrip oluğuna inanılmaktadır. Bir söylenceye göre, lambousa şehrinin zenginliğiyle ün salması üzerine Araplar M.S.654 yılında başlattıkları saldırılar sırasında lambousa'yı kuşatırlar. Halkının tüm kıymetli eşyaları ve mücevherleri ile birlikte teslim olmalarını talep ederler. Buna karşılık onlara şehri serbestçe terk etme ve kıbrıs'taki istedikleri bölgelere yerleşme olanağı tanınır. Ancak yapılan kazılar sonucu lambousalının kıymetli eşyaları ile mücevherlerini araplara teslim etmektense evlerinin tabanı ile duvar içlerine saklamayı tercih ettikleri anlaşılmıştır.

Lüzinya ile venedik dönemleri boyunca varlığını soylu bir bireyin mülkü olarak "la pisom tımarlığı" adıyla sürdürmüştür. lambousalıların lüzinyan döneminde kenti terk ederek Lapta'yı kurmaya başlamışlar ve bu süreç osmanlı dönemi'nde de devam etmiştir. M.S XVIII. yüzyılda Lapta'da oturan lambousa kökenliler Krava (Alsancak) köyünü kurmuşlardır. lambousa harabeleri bu iki köyün kurulmasında taşocağı görevi görmüş, böylelikle yok oluş sürecine girmiştir.

Şu anda lambousa'da görülebilen yapılar arasında Akhirppietos Manastırı, (M.S.VI.-XVI.YY) Aziz Evlalios Kilisesi (M.S XVI.YY.) kraliçe havuzu, şehir surları ve kayaya oyulmuş mezar odaları bulunmaktadır.