necmi sagıp bodamyalızade

Kıbrıs'ta müslümanların vekili olan filozof.

1 kasım 1897 yılında lefkoşa'da doğdu. babası aziz efendi baf'ta ve poli'de kadılık yapmıştı. gerçek adı mahmut necmi aziz'dir. gökyüzünün en yüksek yıldızı (necm-i sagip) anlamına gelen necmi sagıp adını sonradan almıştır. kıbrıs'ta görevli bir ingiliz komiserinin kızına aşık olur. kızı etkileyebilmek amacıyla, ingilizce'yi en az onun kadar bilmesi gerektiğine inanıp ingiltere'ye gitmek ister. ailenin tek erkek evlat olması nedeniyle sorun çıksa da bir yolunu bulup ingiltere'ye gider. kıbrıs'tan kalkıp üniversite eğitimi almak için ingiltere'ye giden ilk kıbrıslı türk unvanına böylece sahip olur. 1920 yılında oxford'da İngiliz dili ve edebiyatı eğitimine başlar. o sıralarda galler'de başlayan kömür işçileri grevinden etkilenir. grevcileri destekleyen mektup ve şiirler yazınca, tutuklanıp hapse atılır. burada gördüğü kötü muamele yüzünden bir süre hastanede yatar. ailesinin çabasıyla kıbrıs'a getirilir.

o yıllarda kıbrıs her ne kadar ingiliz idaresinde olsa da ingilizce bilenler çok azdır. bodamyalızade hak arasında 'filozof'un mektebi' olarak biinen shakespeare school adında özel bir okul açar. 1927'de kurup 1952 yılına kadar sürdürdüğü özel okulunda yüzlerce gence ingilizce öğretir. türkçe, inglizce ve arapça'ya olan hakimiyeti ile pek çok gazetede yazılar yazar. namık kemal'in hürriyet kasidesi'nin manzum çevirisi 'ode to libertu' adıyla yayınlar. kur'an-ı kerim'i şiir diliyle türkçe ve ingilizce'ye çevirmekle kalmaz, sureleri kitapçıklar halinde türkçe ve ingilizce yayınlatıp, dönemin ünlü devlet adamlarına, edebiyatçılarına gönderir. bu çalışmaları sadece kıbrıs'ta değil türkiye ve ingiltere'de kültür çevrelerince beğenilir. gelen cevaplar arasında george bernard shaw'ın bir mektubu da vardır.

1941 yılında kıbrıs'ta rumlar yunanistan'a ilhak amacıyla çalışmalar yürütüyordu. rumların bu çalışmalarına karşı türkler seslerini duyuracak bir örgütten ya da temsilciden yoksundu. bodamyalızade binlerce imza toplayarak kendini vekil tayin eder. kıbrıs türklerinin temsilcisi anlamında “müslümanlarn vekili” (delegate of muslims) ünvanını adının yanına yazdırır. ingiltere'nin tanınmış kişilerine mektup yazarak kıbrıs türklerinin hiçbir zaman adanın yunanistan'a ilhakına razı olmayacaklarını duyurur. onun bu çabaları ilk siyasi parti olan K.A.T.A.K'ın (kıbrıs adası türk azınlığı kurumu) kuruluşuna kadar devam eder. toplumlar arası çatışmaların hız kazandığı dönemde bodamyalızade ekonomik olarak güç günler yaşar. okulu kapatmak zorunda kalır. o dönemde lefkoşa'nın rum kesiminde uzunyol'un (ledra Caddesi) türk bölgesine yakın bir rum oteli olan Olimpos Hotel'de kalır. masrafları otelin sahibi tarafından karşılar. iki toplumun kavgasına hiç aldırış etmeden her gün lefkoşa'nın ikiye bölündüğü barikatların arasından bisikletiyle gidip gelir. 1964 yılında aynı otelde hayata gözlerini yumar. cenazesine kimse sahip çıkmaz. bir türk tüccar ve evkaf'ın girişimiyle cenazesi kimsesiz yoksulara uygulanan bir yöntemle evkaf idaresi'nce kaldırılır. mezarı bilinmemektedir.

ingiliz kralı, oxford üniversitesi'ni birinci olarak bitirene “her istediğini” vermeyi vaat eder. o sırada oxford'da son sınıf öğrencisi olan bodamyalızade, "veremeyecek" der. üniversiteyi birincilikle bitirir. birinci gelince kraldan kızını ister. bu isteği yerine gelmeyince de evlenmeye tövbe eder.

'deli felezof' olarak anılırdı. ancak deli sıfatı 'garip, tuhaf, gözükara' anlamlarında kullanılırdı. giyim kuşamına verdiği önemle elinden düşürmediği kuran-ı kerim'i ve bilgi dağarcığı ile dönemin aykırı kişilerindendir. ingiliz kralı'ın kızını istemesi, sadece halkın yakıştırmasıydı.

onun hakkında en güzel fikri nazım beratlı yazmıştır. "kıbrıs'ta aykırı olmak, çok kolay iş değildir. adınızın deliye çıkmasına boş verin! kur'anı manzum olarak ingilizce'ye çevirmek, müslümanlığınızı, namık kemal'i ingilizce'ye çevirmiş olmak da türklüğünüzü kurtaramayabilir! lloyd george ile şahsen kavga etmiş olmanızın hükmü de geçmez. ölünüz ortada kalır"

kendisiyle ilgili mehmet ertuğ'un 'felezof-mektupların adamı' isimli bir kitap vardır.