kıbrıs türk halkının gönlünde yaşayan milli mücadele ve toplum lideri.
fazıl küçük
dr. fazıl küçük 14 mart 1906'da lefkoşa'da dünyaya geldi. babası çiftçilikle uğraşan mehmet küçük bey, annesi pembe hanımdır. ilkokulu tarakçı ilkokulu'nda ortaokulu yine lefkoşa'da tamamladı. o dönemki ismi sultani olan lise tahsiline de lefkoşa'da başladı. daha sonra İstanbul'a gitti, lise öğrenimini kabataş lisesinde yaptı. istanbul üniversitesi tıp fakültesi'nde başladığı yüksek eğitimine paris'te devam etti.
paris'te ekonomik zorluklar yaşadı. bu nedenle bir fabrikada tercüman olarak çalıştı. tesadüfen tanıştığı bir isviçreli profesörün yardımı ile lozan'daki tıp fakültesine girdi ve okulunu burada bitirdi. 1937 yılında kıbrıs'a dahiliye mütehassısı olarak döndü. o dönemde lefkoşa' da iki, baf'ta ise bir olmak üzere tüm kıbrıs'ta sadece üç türk doktoru bulunuyor, türk hastaların çoğunluğu rum doktorlanna başvurmak zorunda kalıyordu. zor şartlar altında açtığı kliniğinde her cuma türk hastalara ücretsiz baktı. zaman zaman mağusa, larnaka ve limasol'a gidip hastalarla yakından ilgilendi.
dr.küçük kıbrıs türk toplumunun sorunlarıyla 1931 yılından itibaren ilgilenmeye başladı. masum millet ve söz gazetelerinde yazılar yazdı. bu gazetelerinin kapanmasının ardından halkın sesi gazetesini kurdu. halkın sesindeki yazılarından dolayı ingiliz sömürge yönetimi tarafında hakkında 47 dava açıldı. zaman zaman gazetesi kapatıldı. 18 nisan 1943'de lefkoşa'da kıbns türk toplumunun ilk siyasi kurumu olan katak (kıbrıs adası türk azınlığı kurumu) kuruldu. dr. fazıl küçük kurucuları arasında olmasına karşın kısa bir süre sonra katak'tan ayrıldı. ayrılmasının nedeni azınlık kelimesine karşı çıkması, katak idare heyeti içindeki huzursuzluk ve ingilizlere karşı etkili bir mücadele verilmemesiydi.
1931 yılında rum ayaklanması sonucu ara verilen belediye seçimleri 21 mart 1943'te tekrar yapıldığı zaman, dr. küçük muhaliflerine karşı büyük bir zafer kazandı. altı yıl lefkoşa belediye meclis üyesi olarak görev yaptı. 23 nisan 1944'de türk toplumunun mücadelesini daha etkin bir şekilde sürdürmek amacıyla kıbrıs milli türk halk partisi'ni (KMTHP) kurdu. bu nedenle, rumlar tarafından tehdit edildi. ardından örgütü sessizce dağıtırken, 1 nisan 1955 tarihinde eoka'nın kıbrıs'ta kanlı terör eylemlerini başlatmasının ardından, kıbrıs türk halkının eoka'ya karşı direnmesi için kıbrıs türk mukavemet birliği (KTMB) adlı örgütü kurdu. bu konuda, rumlar tarafından tehdit edildi. 15 ağustos 1955'te partisinin ismi kongre sonucunda kıbrıs türktür partisi şeklinde değiştirildi. 1 nsan 1955 tarihinde kıbrıslı rumların kurmuş olduğu EOKA'ya karşı türk mukavemet teşkilatı (TMT) adındaki örgütü kurdu. yine 1955'in eylül ayında EOKA'nın kıbrıslı türklere yönelik saldırılarına karşılık vermek amacıyla bu sefer Volkan silahlı teşkilatını kurdu. 1955 senesinde türkiye, yunanistan ve birleşik krallık dışişleri bakanları arasında yapılan üçlü konferansı izlemek adına diğer iki kıbrıslı türk delege ile birlikte londra'ya gitti. 1958 senesinde türkiye'ye gitti ve kıbrıs ile ilgili olarak türkiye'nin her tarafında "ya taksim ya ölüm" mitingleri düzenledi. aynı yılın kasım ayında birleşmiş milletler genel kurulu'nda gerçekleşen kıbrıs görüşmelerinde bulunmak üzere new york'ta bulundu. dr. küçük, zürih'te türk ve yunan dışişleri bakanları arasında varılan anlaşama üzerine, 17 şubat 1959'da londra'da yapılan konferansta kıbrıs türk halkını temsil etti ve iki gün sonra varılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.
kıbrıs cumhuriyeti kuruluş anlaşmalarına göre cumhurbaşkanı rum olurken, cumhurbaşkanı muavini ise türk olacaktı. kbrıs türk halkı, o'nu bir kurtarıcı olarak gördüğünden 3 aralık 1959'da rakipsiz olarak kıbrıs'ın ilk cumhurbaşkanı muavini seçti. rumların 21 aralık 1963 tarihinde başlattıkları saldırıların ardından oluşturulan genel komite'nin başkanlığını yaptı. 27 aralık 1967 tarihinde kurulan geçici kıbrıs türk yönetimi'nde başkanlığa getirildi.
dr. fazıl küçük 18 şubat 1973 tarihinde cumhurbaşkan muavinliği'nden ayrılarak, yerini rauf raif denktaş'a bıraktı. ancak gazetesindeki mücadeleyi sürdürerek, halkın sesi'ni kıbrıs türkü'nün davasına bayrak yapmaya devam etti. 1980'li yılların başında yakalandığı hastalık günlerinde de yazılarını aralıklarla sürdürüyordu. dr. küçük, kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin kurulmasını büyük bir sevinçle yaşadı. ölümünden önce verdiği son demeçte de hastalığının geçtiğini söylüyor ve kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin kurulmasını görmesi ile hayata yeniden kavuştuğunu vurguluyordu.
dr. fazıl küçük 15 ocak 1984 tarihinde 77 yaşında Londra'nın Westminster adlı bölgesindeki bir hastanede tutulduğu hastalıktan kurtulamayarak hayata gözlerini yumdu. naaşı lefkoşa yakınlarındaki hamitköy'de yeralan ve o güne kadar mumcu tepesi olarak bilinen yere gömüldü. anıt mezarın yer aldığı bu tepeye o günden sonra anıt tepe adı verildi.
paris'te ekonomik zorluklar yaşadı. bu nedenle bir fabrikada tercüman olarak çalıştı. tesadüfen tanıştığı bir isviçreli profesörün yardımı ile lozan'daki tıp fakültesine girdi ve okulunu burada bitirdi. 1937 yılında kıbrıs'a dahiliye mütehassısı olarak döndü. o dönemde lefkoşa' da iki, baf'ta ise bir olmak üzere tüm kıbrıs'ta sadece üç türk doktoru bulunuyor, türk hastaların çoğunluğu rum doktorlanna başvurmak zorunda kalıyordu. zor şartlar altında açtığı kliniğinde her cuma türk hastalara ücretsiz baktı. zaman zaman mağusa, larnaka ve limasol'a gidip hastalarla yakından ilgilendi.
dr.küçük kıbrıs türk toplumunun sorunlarıyla 1931 yılından itibaren ilgilenmeye başladı. masum millet ve söz gazetelerinde yazılar yazdı. bu gazetelerinin kapanmasının ardından halkın sesi gazetesini kurdu. halkın sesindeki yazılarından dolayı ingiliz sömürge yönetimi tarafında hakkında 47 dava açıldı. zaman zaman gazetesi kapatıldı. 18 nisan 1943'de lefkoşa'da kıbns türk toplumunun ilk siyasi kurumu olan katak (kıbrıs adası türk azınlığı kurumu) kuruldu. dr. fazıl küçük kurucuları arasında olmasına karşın kısa bir süre sonra katak'tan ayrıldı. ayrılmasının nedeni azınlık kelimesine karşı çıkması, katak idare heyeti içindeki huzursuzluk ve ingilizlere karşı etkili bir mücadele verilmemesiydi.
1931 yılında rum ayaklanması sonucu ara verilen belediye seçimleri 21 mart 1943'te tekrar yapıldığı zaman, dr. küçük muhaliflerine karşı büyük bir zafer kazandı. altı yıl lefkoşa belediye meclis üyesi olarak görev yaptı. 23 nisan 1944'de türk toplumunun mücadelesini daha etkin bir şekilde sürdürmek amacıyla kıbrıs milli türk halk partisi'ni (KMTHP) kurdu. bu nedenle, rumlar tarafından tehdit edildi. ardından örgütü sessizce dağıtırken, 1 nisan 1955 tarihinde eoka'nın kıbrıs'ta kanlı terör eylemlerini başlatmasının ardından, kıbrıs türk halkının eoka'ya karşı direnmesi için kıbrıs türk mukavemet birliği (KTMB) adlı örgütü kurdu. bu konuda, rumlar tarafından tehdit edildi. 15 ağustos 1955'te partisinin ismi kongre sonucunda kıbrıs türktür partisi şeklinde değiştirildi. 1 nsan 1955 tarihinde kıbrıslı rumların kurmuş olduğu EOKA'ya karşı türk mukavemet teşkilatı (TMT) adındaki örgütü kurdu. yine 1955'in eylül ayında EOKA'nın kıbrıslı türklere yönelik saldırılarına karşılık vermek amacıyla bu sefer Volkan silahlı teşkilatını kurdu. 1955 senesinde türkiye, yunanistan ve birleşik krallık dışişleri bakanları arasında yapılan üçlü konferansı izlemek adına diğer iki kıbrıslı türk delege ile birlikte londra'ya gitti. 1958 senesinde türkiye'ye gitti ve kıbrıs ile ilgili olarak türkiye'nin her tarafında "ya taksim ya ölüm" mitingleri düzenledi. aynı yılın kasım ayında birleşmiş milletler genel kurulu'nda gerçekleşen kıbrıs görüşmelerinde bulunmak üzere new york'ta bulundu. dr. küçük, zürih'te türk ve yunan dışişleri bakanları arasında varılan anlaşama üzerine, 17 şubat 1959'da londra'da yapılan konferansta kıbrıs türk halkını temsil etti ve iki gün sonra varılan anlaşmayı halkı adına imzaladı.
kıbrıs cumhuriyeti kuruluş anlaşmalarına göre cumhurbaşkanı rum olurken, cumhurbaşkanı muavini ise türk olacaktı. kbrıs türk halkı, o'nu bir kurtarıcı olarak gördüğünden 3 aralık 1959'da rakipsiz olarak kıbrıs'ın ilk cumhurbaşkanı muavini seçti. rumların 21 aralık 1963 tarihinde başlattıkları saldırıların ardından oluşturulan genel komite'nin başkanlığını yaptı. 27 aralık 1967 tarihinde kurulan geçici kıbrıs türk yönetimi'nde başkanlığa getirildi.
dr. fazıl küçük 18 şubat 1973 tarihinde cumhurbaşkan muavinliği'nden ayrılarak, yerini rauf raif denktaş'a bıraktı. ancak gazetesindeki mücadeleyi sürdürerek, halkın sesi'ni kıbrıs türkü'nün davasına bayrak yapmaya devam etti. 1980'li yılların başında yakalandığı hastalık günlerinde de yazılarını aralıklarla sürdürüyordu. dr. küçük, kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin kurulmasını büyük bir sevinçle yaşadı. ölümünden önce verdiği son demeçte de hastalığının geçtiğini söylüyor ve kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'nin kurulmasını görmesi ile hayata yeniden kavuştuğunu vurguluyordu.
dr. fazıl küçük 15 ocak 1984 tarihinde 77 yaşında Londra'nın Westminster adlı bölgesindeki bir hastanede tutulduğu hastalıktan kurtulamayarak hayata gözlerini yumdu. naaşı lefkoşa yakınlarındaki hamitköy'de yeralan ve o güne kadar mumcu tepesi olarak bilinen yere gömüldü. anıt mezarın yer aldığı bu tepeye o günden sonra anıt tepe adı verildi.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?